[row]
[column size=’3/4′]
Het FD berichtte onlangs dat Brian Moynihan, die voorzitter is van zowel het bestuur als de raad van commissarissen van Bank of America, deze beide posities mocht behouden. Deze dubbelrol kreeg in een recente aandeelhoudersvergadering het fiat van 63% van de aandeelhouders. Onder meer Nederlandse pensioenfondsen PGGM en APG stemden tegen deze dubbele positie. Dit is niet verrassend: Nederland tilt van oorsprong zwaar aan de scheiding tussen uitvoeren en toezicht houden. De situatie bij Bank of America klinkt ons Nederlanders dan ook wellicht vreemd in de oren, maar is deze nu echt zo vreemd?
Nader onderzoek leert dat Bank of America een one tier board kent, wat betekent dat het een bestuur heeft met uitvoerende en niet-uitvoerende (toezichthoudende) bestuurders. In dit model neemt het gehele bestuur het bepalen van de grote lijnen van de strategie van de vennootschap voor haar rekening, terwijl de dagelijkse gang van zaken wordt verzorgd door uitvoerende bestuurders. Brian Moynihan vervult de functies van Chief Executive Officer (hierna: ceo), oftewel de leider van het dagelijks bestuur én van voorzitter van het bestuur als geheel. In Angelsaksische vennootschappen is het one tier board-model gebruikelijk.
Sinds de Wet Bestuur en Toezicht, die op 1 januari 2013 in werking is getreden, is het in Nederland ook mogelijk voor vennootschappen om een one tier board-structuur te hanteren (artikel 2:129a/2:239a BW). Nederland kent van oudsher het two tier board-model, waarin het bestuur en de raad van commissarissen als twee gescheiden organen opereren met ieder eigen taken. In de afgelopen jaren is in Nederland veel te doen geweest over de onafhankelijkheid van bestuurders en commissarissen bij hun besluitvorming. In de Wet Bestuur en Toezicht is daarom onder meer een nieuwe tegenstrijdigbelangregeling ingevoerd in artikel 2:129/239 lid 6 BW: bestuurders die een persoonlijk belang hebben dat strijdig is met het vennootschappelijk belang, dienen zich van beraadslaging en besluitvorming over dat onderwerp te onthouden.[1] Ook zijn met deze wet verschillende bepalingen ingevoerd in Boek 2, waarin bestuurders en commissarissen van grote vennootschappen worden beperkt in het aantal commissariaten dat zij gelijktijdig kunnen vervullen (artikel 2:132a, 2:142a, 2:242a en 2:252a BW).
Het nieuwsbericht in het FD stelt dat Moynihan voorzitter is van het bestuur en de raad van commissarissen. Dit zou vreemd zijn in Nederland, omdat zo’n persoon zowel in een uitvoerende als toezichthoudende hoedanigheid zou optreden en daarmee toezicht zou houden op zijn eigen functioneren. Maar zoals hierboven duidelijk gemaakt, houdt de dubbelrol van ceo-bestuursvoorzitter eerder in dat deze zich zowel het dagelijks besturen als met de grote lijnen van het bestuur bezig houdt. De ceo-bestuursvoorzitter zorgt voor korte lijntjes tussen beide organen en snel schakelen. Bovendien kent een Angelsaksisch one tier board-bestuur vaak nog extra checks and balances om tegenwicht te bieden aan de ceo-bestuursvoorzitter, zoals het benoemen van een onafhankelijke lead director die (onder meer) de niet-uitvoerende bestuurders voorzit en aan hen leiding geeft.[2] Hier kan tegenin worden gebracht dat het bestuur waaraan de (ceo-)bestuursvoorzitter leiding geeft wel degelijk óók is belast met toezicht.[3] Stemadviesbureau’s voor aandeelhouders adviseren dan ook vaker om te stemmen voor het scheiden van de twee rollen. Het hangt echter van de persoon van de ceo-bestuursvoorzitter en het bedrijf waaraan hij leiding geeft af, wat het beste werkt: zoals altijd hangt het dus af van de omstandigheden van het geval.
Door: Koen Bakker
[1] Kamerstukken II, 2008/09, 31 763, 3, p. 10 (MvT).
[2] Forbes, ‘Combined Chairman/CEO Roles: Easier Than You Think’, 5 maart 2014, https://www.forbes.com/sites/robinferracone/2014/03/05/combined-chairmanceo-roles-easier-than-you-think/; Russell Reynolds, ‘Splitting The CEO And Chairman Roles – Yes Or No? ‘, 1 december 2012, https://www.russellreynolds.com/newsroom/splitting-the-ceo-and-chairman-roles-yes-or-no.
[3] MIT Sloan Management Review, ‘Should the CEO Be the Chairman?’, 15 januari 2005, https://sloanreview.mit.edu/article/should-the-ceo-be-the-chairman/.
[/column]
[column size=’1/4′][/column]
[/row]